ادبیات ناجی آلزایمری ها / پیشگیری از آلزایمر با شعر
جمشید لطفی رییس انجمن ام اس ایران ادبیات و شعر خواندن را ناجی آلزایمری ها خواند و افزود: توجه به ادبیات و شعر خواندن می تواند از ابتلا به آلزایمر جلوگیری کرده و مراحل درمان مبتلایان را تسریع کند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی استادنیوز، دکتر جمشید لطفی پدر علم نورولوژی ایران است که دستی عظیم بر ادبیات دارد. دوستانش او را حکیمی می دانند که هنرمندانه ادبیات را به پزشکی گره زده و با عشق و علاقه به ایران و احترام به ادبیات فارسی کوشیده تا آثاری شگرف در شعرفارسی تالیف و تدوین کند. در ادامه گفتگوی صورت گرفته با وی را در جریان آیین گرامیداشت در خانه وارطان می خوانید.
جمشید لطفی در تعریف اشتراک میان پزشکی و ادبیات گفت: پزشکی کسی را محدود نمی‌کند و برای پزشک شدن روحیه خاصی لازم است. بعضی به اشتباه وارد پزشکی شدند آنها می‌توانند دانشمندان خوبی شوند اما پزشک خوبی نیستند. بنابراین همواره سوال بود قبل از اینکه پنسیلین کشف شود، چه چیزی در اختیار افراد بود و چرا پزشکان مشهور بودند و از یک طرف دنیا می‌رفتند تا پزشکی را ببینند و حال بیمار خوب می‌شد؟ هر کاری برای بیمار کنید درصدی شانس وجود دارد تا حال فرد خوب شود به این اثر پلاسبو می‌گویند. اگر می‌گویند دارویی مفید است، باید بگویید به چه دلیل است، افرادی به وسیله طب سنتی خوب می‌شوند، این خوب شدن به دلیل دارو نیست، به دلیل اعتماد به نفسی بوده که پزشک به او داده و این در وضعیت روانی و هورمون‌های فرد و سیستم دفاعی او تاثیر داشته است. اما قبل از جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ که پنیسلین کشف شود پزشکان چگونه میتوانستند حال بیماران را خوب کند.
وی با اشاره به نقش پزشکی در تعریف تفاوتها گفت: از کشف پنسیلین به بعد بود که پزشکی پیشرفت کرد و قبل از آن درمان جدی نبود. سل افراد را می‌کشت. تراخم کور می‌کرد. ادعاهایی که درباره روشهای جانبی می‌شود، به دلیل اثر پلاسبو بوده. اطلاعات به روز و مستند قابل تکرار نیست. اگر هر کدام از شما به افرادی ویتامین دهید ممکن است ۳۰ درصد افرادی که به شما مراجعه میکنند( و بیماری وخیمی ندارند) خوب شوند. آنها بیماران دیگر می‌آورند وخود شما باور می‌کنید که چنین قدرتی دارید. بعضی افراد که چنین کارهایی میکنند، تعدادی بیمار دارند که حالشان خوب می‌شود. خوشبختانه وقتی سن بالا می‌رود کنار بدی‌هایی که دارد و البته از جایگزینش بهتر است، خیلی از مواردی که به حساب کم اطلاعی میگذاشتند، به حساب سن می‌گذارند.
جمشید لطفی در پاسخ به سوالی درباره تفاوت رشته های تحصیلی گفت: گفته شد که فردی که ریاضی می‌خواند با فردی که تجربی می‌خواند مغز متفاوتی دارد. این تفاوت چگونه است؟ پزشکی رشته‌های دیگر را در خود دارد. مقداری متفاوت است و نمی‌دانم چگونه توضیح دهم که نمی‌توانستم فیزیکدان شوم. پزشکی دست و پای کسی را برای ادامه رشته‌های دیگر نمی‌گیرد. ولی به نظر میرسد که استعدادها گوناگون باشد.
لطفی با اشاره به تفاوت فرهنگهای مختلف گفت: هنر را نباید با هنرمند یکی دانست، الزاماً هنرمند آنچه که منعکس کرده نیست. اکثریت افرادی که شما از روی آثارشان دوست دارید، وقتی خودشان را می‌بینید حس عکس آن را خواهید داشت. سطح علمی ما فوق‌العاده است و جوانانی که برای ادامه تحصیل خود را به دیگر کشوها می‌رسانند سریع پیشرفت میکنند. اشکال ما در نبود یک استاندارد عمومی است. اگر در انگلیس در شهر کوچک پایتان بشکند نزد ارتوپدی می‌برند که تخصص دارد اما در امریکا اینطور نیست و متاسفانه اینجا هم همینطور است و امکانات روستا و شهر متفاوت است. امریکا برای پزشکی هفت یا هشت برابر کشورهای مشابه خرج می‌کند اما بیمار اگر برای مثال با مشکل گلودرد به پزشک مراجعه کند، در انگلیس شربت سرفه به او تجویز میکنند و اگر خوب نشد، بیمار می‌تواند به پزشک دیگر معرفی شود. در امریکا اینطور نیست اگر با مشکل گلو درد به پزشک مراجعه کنید اگر عکس نگیرد و دیگر اقدامات را انجام ندهد و پزشک دیگر متوجه بیماری او شود، کار خود را از دست خواهد داد. با اینکه بالاترین درجات پزشکی در امریکا است اما اگر به من بگویند از این سه کدام را انتخاب می‌کنم، من روش انگلیسی را انتخاب می‌کنم.
وی به ارتباط میان هوش و لطافت اشاره کرد و افزود: میان هوش و لطافت ارتباط معناداری وجود دارد. انسان هوشمند بی‌طنز ندیدم. بیماران برایم شعر می‌فرستادند. روزی که بیمارهایم خیلی زیاد بود، فردی به نام مقصود آمد به او گفتم «مقصود من از کعبه و بتخانه تویی تو/ مقصود تویی کعبه و بتخانه بهانه» به من نگاه کرد. شنیده بود دکترهای اعصاب، خودشان هم… گفت هر کس مرا می‌بیند همین شعر را می‌خواند. برایش خواندم « گداخت جان که شود کار دل تمام و نشد/ بسوختیم در این آرزوی خام و نشد … فغان که در طلب گنج نامه مقصود/ شدم خراب جهانی ز غم تمام و نشد»
لطفی ادامه داد: به نظرم استاد خرمشاهی از مفاخر ما هستند یکی از بهترین کتاب‌هایی که دیدم کتاب “ذهن و زبان حافظ” اوست چراکه او مساله‌ای که «می و معشوق» چیست را حل کرده و گفته « حافظ یک انسان کامل نبوده، کاملا انسان بود» بنابراین وقتی می‌گوید می، می سه معنی دارد «عرفانی، زمینی و تمثیلی» . می تمثیلی نه الزاما انسانی ست و نه عرفانی.
رییس انجمن ام اس ایران با تاکید بر وظیفه پزشکان توضیح داد: تا جایی که می‌دانم ولتر می‌گوید وظیفه پزشک این است که بیمار را سرگرم کند تا طبیعت کار خود را انجام دهد. ابن سینا در دست جالینوس و طب یونانی بود. به تمام کتاب‌های این پزشکان توجه کردم، هیچ نزدیکی میان گفته‌های آنها و درمان امروزی نیست. در انگلیس پزشکان جسدها را می‌خریدند تا بدانند در بدن چه خبر است. در نورولوژی من بنیانگذار نیستم اما کسی این رشته را نمی‌شناخت. الان نزدیک به هزار و ۵۰۰ نورولوژیست داریم و اتفاق‌ها باورنکردنی است. فکر نمی‌کنم چیز خارق‌العاده‌ای در رازی باشد که به درد ما بخورد.
پدر علم نورولوژی نوین ایران بیماری ام اس را خاص جوانان خواند و افزود: خلاف اکثر بیماری‌ها، ام.اس از بیماری‌هایی است که خاص جوانان است. سه عامل نورولوژی، ژنتیک و محیط در آن تاثیر دارند. البته هر سه عامل زیر سوال است برای اینکه حتی می‌بیند در بیماران که دوقولوهای تک تخمی است، یکی اگر ام.اس داشته باشد، ۴۰ درصد احتمال دارد دیگری هم ام.اس شود. در میان خانواده این احتمال به ۱۰ درصد میرسد. محیط از همه مهمتر است، هرچه از خط استوا دورتر می‌شوید احتمال ابتلا به ام.اس بیشتر می‌شود در افریقا این بیماری نایاب است. در ژاپن نیست. حتی اگر پوشش افراد زیاد باشد بر اثر کمبود ویتامین «د » ممکن است افزایش یابد. سوال این است که چرا در ایران چندین برابر شده است؟ در سال ۱۹۷۰ برای نوشتن مقاله‌ای نیاز داشتم تا ۲۰ بیمار ام.اس پیدا کنم و این روند ۶ ماه طول کشید اما الان در یک هفته تعداد زیادی افراد مبتلا به این بیماری را می‌بینید. اگر بهتر تشخیص می‌دهیم برای این است که ام.ار.آی داریم.
جمشید لطفی با اشاره به زمینه های شیوع آلزایمر در کشور اظهار کرد: یک بررسی نشان داد، افرادی که بازنشسته می‌شوند کارکرد مغزشان پایین می‌اید و آلزایمر می‌گیرند و پس فعالیت مغز خیلی مهم است. هنوز مشخص نیست شعر جای خاصی از مغز را درگیر کند. حفظ کردن شعر یا حل کردن سودوکو می‌تواند تاثیر گذار باشد. آلزایمر در کشور ا افزایش پیدا کرده و نخستین بیمار آن زنی ۵۰ ساله بود، یکی از مسائل مهم سن است. بعد ۸۵ سال بیش از ۵۰ درصد انسان‌ها الزایمر می‌گیرند. آن زن ۵۰ ساله با اینکه فشار خون و کلسترول نداشت، بیمار شده بود و تغییرات پاتولوژیک موجب آن می‌شود. هرچه عوارض جانبی در بدن کمتر باشد، ابتلا به آلزایمر بیشتر می‌شود، دلیل افزایش افراد مبتلا به آن بالا رفتن متوسط سن انسان است.
دکتر لطفی شعر خوانی را یکی از بهترین روشهای درمان آلزایمر خواند و افزود: شعر درمانی یکی از روشهای مختلف برای درمان است. ژنتیک در انسان‌ها حرف اول را می‌زند و در بیماری‌ها تاثیر بسیار دارد. گاهی حافظ می‌گوید که کاری نمی‌توان کرد و همه چیز از قبل تعیین شده است بنابراین همیشه مشغولیت فکری این بوده که چه مقدار محیط و چه مقدار ژنتیک افراد موثر است. باید قبول داشت هر چقدر هم موسیقی بخوانید موتسارت نمی‌شوید، این یک مساله طبیعی است. هنرمند بودن یک مساله فطری است. هنر دوست بودن از همه ساده‌تر است. دکتر پرویز فروردین کتابی تحت عنوان شعر درمانی دارد.
لطفی تهران را شهری دوست داشتنی نامید و افزود: از نظر کیفیت زندگی شهرهای مختلف بررسی شده است. از نظر شخصیتی دوست دارم در تهران زندگی کنم اما برایم ممکن نیست. زندگی تحرک است، شهری که دوست داشته باشم شهری پرهیاهو است. ما مدت کوتاهی در دنیا هستیم.
آیین گرامیداشت سالها خدمات حکیمانه استاد جمشید لطفی در قالب «شب لطفی» توسط مجله فرهنگی هنری بخارا در خانه وارطان و با حضور افرادی همچون دکترسرمد قباد، دکتر سپیده حبیب، دکتر احمد جلیلی، دکتر بابک زمانی، دکتر غلامعلی شهیدی ، دکتر مجید صادقی ، دکتر معتمدی ، دکتر سعید قزوینیان ، دکتر بهرامی ، دکتر عباسی ، دکتر میر مجلسی ، آیدین آغداشلو، بهمن فرمان‌آرا، بهاءالدین خرمشاهی، اسماعیل جمشیدی ، مینو مشیری برگزار شد.
