طی چند ماه اخیر شاهد انتشار اخبار مبنی بر حذف زندان از بدهکاران مهریه بودیم اتفاقی که به یقین موافقان و مخالفان بسیاری را با خود به همراه دارد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی استاد نیوز؛ سرویس اجتماعی: طی چند ماه اخیر شاهد انتشار اخبار مبنی بر حذف زندان از بدهکاران مهریه بودیم اتفاقی که به یقین موافقان و مخالفان بسیاری را با خود به همراه دارد چرا که طبق اظهار نظر کارشناسان حذف زندان میتواند آماری برای کاهش زندانیان و همچنین کاهش درگیری های پرداخت مهریه باشد. اما این در حالی است که حذف زندان مهریه برای برخی از زنان مشکلات روحی و روانی و یا حتی اقتصادی نیز به دنبال خواهد داشت چرا که در بعضی از اوقات زنان از مهریه به عنوان پشتوانه مالی زندگی خود استفاده می کنند و طبق قوانین موجود مهریه حق مسلم زن است و هر زمانی که بخواهد می تواند آن را از همسر خود طلب کند به گونهای که حتی پس از مرگ نیز مهریه را می توان از دارایی مرد پرداخت کرد بنابراین تصویب این قوانین شاید در ظاهر امری پسندیده و معقول به نظر برسد اما به دلیل بررسی نکردن این مسئله از ابعاد اجتماعی مشکلاتی را رقم خواهد زد.
گفتنی است حذف زندان از بدهکاران مهریه می تواند عاملی برای افزایش تبعیض های جنسیتی به حساب آید چرا که در بسیاری از موارد زنان تنها با استفاده از این موضوع سعی بر استحکام خانواده و جلوگیری از طلاق داشتند البته در این فرصت باید یادآور شد که متاسفانه در بیشتر موارد ادامه زندگی تنها به بهانه عدم پرداخت مهریه منجر به ایجاد روابط موازی و یا طلاق عاطفی شده است. از این رو انتظار می رفت حذف زندان برای بدهکاران مهریه اقدامات فرهنگی و اجتماعی لازم نیز صورت بگیرد.
به طور کلی باید در نظر داشت که تصویب این قانون می تواند برای برخی از زنان از نظر روحی و روانی و یا حتی اقتصادی مشکلات عدیده ای را به دنبال داشته باشد چرا که برخی از زنان تنها با استفاده ازمبلغ مهریه پس از طلاق به گذران زندگی می پردازند بنابراین در شرایط موجود که مردان برای پرداخت مهریه دیگر مجازاتی مانند زندان در انتظار آنها نیست افزایش عدم پرداخت مهریه شاید امری بدیهی به نظر برسد.
پرواضح است که افزایش آمار زندانیان بدهکار پرداخت مهریه در سایه افزایش بی رویه قیمت سکه خود در زمره مهمترین دلایل تصویب این قانون بود چرا که طی چند سال گذشته متاسفانه با این موضوع مواجه بودیم که برخی از زنان تنها از این راه کسب درآمد می کردند با انتخاب مهریههای بسیار بالا تنها پس از گذشت چند روز و یا چند هفته مهریه خود را از مرد طلب می کردند که این موضوع نقش بسزایی در افزایش بی اعتمادی اجتماعی و همچنین آمار بالای زندانیان مهریه داشت از این رو قانونگذار برای کاهش آمار زندانیان اقدام به تصویب حذف قانون زندانی بدهکاران مهریه کرد.
مهرالسنه جایگزین مهریه
یک جامعه شناس درباره حذف زندانی از بدهکاران مهریه گفت: در بحث مهریه یک مسئله به نام مهر السنه داریم که اگر در قالب مهر السنه این اتفاق بیفتد جامعه رو به شکل واقعی خود خواهد رفت، چرا که مهریه یک وجه الضمانی برای همسر است و نمی توان از پرداخت آن سر باز زد.
امیر عباس عبدالهی در گفتگو با خبرنگار ما و با اشاره به مطلب فوق اظهار داشت: متاسفانه در چند سال اخیر مسئله مهریه در قالب مباحث تجارت و سودآوری مطرح شده است که این خود در افزایش آمار زندانیان مهریه نقش بسزایی دارد.
وی در ادامه افزود: متاسفانه در برخی از موارد شاهد این موضوع بودیم که برخی از خانمها با قرار دادن مهریه های به نسبت سنگین تنها پس از گذشت چند روز الی چند ماه اقدام به دریافت مهریه میکردند که این روند در افزایش بدبینی نسبت به مهریه تاثیر گذار بود. به گونه ای که در برخی از موارد مهریه به مثابه نوعی اخاذی نیز در آمده بود.
حذف زندانی عاملی برای کاهش تمایل افراد به مهریه های بالا
عبداللهی گفت: قوه قضاییه برای کاهش تبعات منفی مهریه های بالا و همچنین کاهش سوء استفاده های برخی از افراد اقدام به تصویب قانونی مبنی بر پرداخت تعداد محدودی از سکه های مهریه و همچنین حذف زندانی بدهکاران مهریه کرده است تا شاید از وادی مشکلات ایجاد شده نیز تا حد زیادی مرتفع شود.
وی ادامه داد: یکی دیگر از مشکلات پیش روی پرداخت مهریه را میتوان عندالمطالبه بودن آن عنوان کرد. بدین معنا که هر زمانی که زن تمایل داشته باشد میتواند تمام مهریه خود را از همسر به طور کامل دریافت کند که این موضوع با توجه به شرایط اقتصادی حاکم در جامعه می تواند زمینه ساز بروز مشکلات جدی برای برخی از آقایان و یا خانواده ها شود، چرا که امروزه بسیاری از مردان در ابتدای امر حتی توان پرداخت یک سکه را نیز ندارند.
تغییر عندالمطالبه به عندالاستطاعه با توجه به شرایط اقتصادی امروز
عبداللهی گفت: با توجه به شرایط موجود امروزه این نیاز احساس می شود که باید قانون عندالمطالبه بودن مهریه به عندالاستطاعه بودن تغییر یابد. بدین معنا که زمانی که مرد توانایی مالی داشت میتواند مهریه را پرداخت کند.
این استاد دانشگاه در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر اینکه آیا عند استطاعه شدن مهریه خود می تواند راهی برای فرار از عدم پرداخت مهریه باشد اظهارداشت: برای این که با این مسائل مواجه نشویم باید زیرساخت های لازم مانند دسترسی جامع به ریز اطلاعات مالی افراد در دسترس باشد همچنین با انجام فرهنگسازی های لازم نیز می توان تا حد زیادی مانع از عدم پرداخت مهریه نیز شد. متاسفانه در حال حاضر در کشور ما مجاری ثبت حقوق ها و ثبت اسناد وجود ندارد که این عاملی برای عدم تشخیص واقعی وضعیت مالی افراد به حساب می آید.
عبداللهی در خصوص تبعات منفی اجتماعی حذف زندانی بدهکاران مهریه گفت: برای کاهش این مشکلات نیاز به فرهنگسازی وجود دارد چرا که در غیر این صورت در میان زنان این باور رایج خواهد شد که حقوق آنها ضایع و یا نادیده گرفته شده است که این مسئله از نظر روحی و روانی می تواند آثار منفی بسیاری را به دنبال داشته باشد.
قرار دادن کفیل برای پرداخت مهریه
وی در ادامه افزود: قرار دادن کفیل برای پرداخت مهریه خود یکی دیگر از راهکارهای موثر برای کاهش زندانی ناشی از بدهی مهریه و همچنین اطمینان از پرداخت آن می باشد. اتفاقی که در صورت تحقق به یقین هم باعث واقعی شدن میزان مهریه خواهد شد و همین اینکه دیگر در پرداخت آن مشکلی به وجود نخواهد آمد.
این جامعهشناس در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر اینکه آیا در شرایط اقتصادی امروز قرار دادن کافی برای پرداخت مهریه در عمل شدنی است گفت: اگر میزان مهریه کمی معقول تر شود دیگر در پرداخت آن مشکلی وجود نخواهد داشت. بنابراین کف این قرارداد نیز امکان پذیر خواهد شد.
عبداللهی در ارتباط با اینکه مهریه پشتوانه زن است و حذف زندانی از بدهکاران مهریه چه تاثیری دارد گفت: با توجه به اینکه امروزه متاسفانه روابط در سایه و یا موازی با خانواده بسیار زیاد شده است برخی از خانم ها برای حفظ بنیان خانواده از این اهرم استفاده می کنند اما باید در نظر داشت که راه های عدم پرداخت مهریه نیز امروزه در جامعه بسیار گسترده و متداول شده است بنابراین برای تحکیم خانواده نیاز به راهکارهای موثر و عملی می باشد هرچند باید متذکر شد که انتخاب راهکارهای مناسب به جای زندان نیز میتواند در افزایش امنیت روحی و روانی زنان در خصوص پرداخت مهریه بسیار موثر واقع شود. به عنوان مثال دریافت وجه الضمان می تواند یکی دیگر از راهکارهای موثر در دریافت مهریه باشد.
عبداللهی در پایان خاطر نشان کرد: اصولی کردن میزان مهریه از این طریق که دفاتر عقد، خطبه هایی که مهریه آنها بیشتر از حد معمول است را جاری نکنند به یقین می تواند در معقول شدن میزان مهریه بسیار موثر واقع شود و البته باید متذکر شد که میزان مهریه توافقی بین طرفین است و قانونگذار نمیتواند چندان در میزان آن دخل و تصرف داشته باشد. بنابراین در شرایط موجود فرهنگسازی و ارائه آموزشهای مناسب می تواند در انتخاب مهریه معقول بسیار موثر واقع شود.